Каков менаџер си ти?

Во изминатиот транзициски период од две децении честопати се поставуваше прашањето за улогата на менаџерот во процесот на реорганизација на компаниите за успешна работа во услови на глобализација. Дали да бидеш успешен менаџер е вродена карактеристика или пак е вештина која може да се научи? Истотака, дали е возможно човек без искуство да биде ефикасен во менаџирањето на организациите? Водењето на еден бизнис подразбира квалитети на разбирање на проблематиката на индустријата, искуство, но и на меѓучовечките релации. Едното е поврзано со технички знаења, а другото е врзано со психологија. Во Македонија има примери за млади менаџери во првиот дел, но многумина паѓаат на тестот на искуство и на мекиот дел - водење на човечките ресурси. Гледано наназад, ова е логично бидејќи македонскиот бизнис раководен потенцијал во изминатите години беше десеткуван на две нивоа. Од една страна, лидерите на општествените компании се втурнаа во беспоштедната битка за здобивање на што е можно поголема контрола и капитал во фирмите што ги раководеа наспротив градењето на кадар. Дополнително, одреден процент на директори едноставно не можеа да разберат дека паднал Берлинскиот ѕид, и како резултат ги доведоа своите фирми до колапс. Од друга страна, испливаа нови амбициозни млади луѓе кои ја искористија неподготвеноста на една цела генерација директори и мидл-менаџери, скокнаа во ризик и создадоа нови бизниси. Резултатот на сите ни е јасен. Во Македонија не постои здраво ткиво на менаџмент кој доаѓа од природен процес на еволуција. Ова е проблем не само на Македонија, туку и на сите земји од Источниот блок во Европа. Времето, тренингот и едукацијата се најдобри лекови. На пример, минатата недела јас присуствував на еден исклучително добар дво-дневен тренинг спроведен од врвен психијатар-консултант во Словенија на темите: „Воспоставување на авторитет и резолуција на конфликтни ситуации при работењето”. Дополнително, за да се забрза овој процес на создавање на релевантни менаџери во нашата економија, новите истражувања покажуваат дека повеќе внимание и инвестиција треба да се посвети на техничкото знаење и здобивање на поткрепено бизнис искуство отколку што треба да се вложува во подобрување на ‘меките’ знаења за меѓучовечките односи. Имено, најновите истражувања покажуваат дека за да се биде врвен менаџер треба да имаш многу повеќе технички вештини, и искуство, отколку што е потребно да си добар раководител со луѓето со т.н. емоционална и социјална интелегенција. За илустрација, во истражувањето за најдобрите карактеристики што треба да ги поседува еден бизнис лидер, според Џим Колинс во неговата книга „Добри до најдобри”, како и во поновите истражувања во оваа бранша од страна на ПВЦ(ПрајсВотерхаускуперс), и (Steven N. Kaplan, Mark M. Klebanov, & Morten Sorensen)и сл., добар бизнис лидер треба да има квалитети на прецизна егзекуција, организациски способности, внимание за деталите, упорност, ефикасност, аналитичност и способност да работи долги саати. ПрајсВотерХаус истакнува дека испитаните бизнис лидери на светски корпорации издвојуваат дека еден добар менаџер што тие би сакале да го видат во своите редови мора да има технички способности, бизнис искуство, глобално искуство, јак карактер, иновативност, креативност и разбирање на ризиците во работењето. Со други зборови еден пријатен, добар, социјален, харизматичен, флексибилен, емотивен, со дух за тимска работа и емпатичен човек има многу помалку шанси да биде врвен менаџер отколку човек кој имаат карактеристики на организираност, прецизност, досадност, фанатичност, строгост и детерминираност. Според Дејвид Брукс од Њујорк Тајмс, еден бизнис човек за да е успешен треба да е скромен, зрел, стабилен, беспрекорен и едно-димензионален. Тоа, спред него, не се највозбудливите луѓе со кои може да направиш кафе-муабет. Тие луѓе не бараат слава и ловорки, туку сакаат да ги подобруваат работите милиметар по милиметар, секој ден. Оттаму, тој додава дека честопати, добар менаџер, незначи добар политичар. Бидејќи за врвен успех во двете работи се потребни дијаметрално различни особини и типови на луѓе.