Ивестирање на средствата на пензиските фондови - поглед од аспект на пензиските друштва

Тркалезна маса – Состојби и перспективи на системот на капитално финансирано пензиско осигурување Скопски Саем 05.11.2013 година, 13 ч Друштвата го носат товарот на одлуката за инвестирање на средствата на членовите во денешниот реформиран пензиски систем. Ризикот од Инвестирањето на некој начин е намален преку поставените рамки на законските ограничувања. Сепак, секое Друштво има товар да донесе најдобра можна одлука, најбитна одлука, и тоа не е колку пари ќе одат во таа и таа акција, или обврзница или фонд, од можните илјадници опции,туку, колку од средствата ќе се дистрибуираат на кои Класи на Инструменти: т.н. Asset allocation? Оваа одлука во услови на слободен пазар, членство во ЕУ, и сл. е најбитната одлука во процесот на инвестирање на средствата. Да цитирам легендарна научна статија од 1986 година напишана од Бринсон,Худ и Бибауер: ‘Детерминанти на резултатите на Портфолиата - Determinants of Portfolio Performance,’ каде што авторите носат заклучок: 93,6% од варијацијата на приносот на еден фонд зависи од миксот на Портфолиото! Во РМ, Алокацијата, или ПИТАТА е поделена на следните Групи инструменти: *состојба 31.10.2013 Изложеност на задолжителни пензиски фондови Изложеност - странство 21,03% Изложеност - обврзници дома 61,80% Изложеност - акции дома 3,24% Видливо е зголемувањето кај 2 групи: Државни обврзници, и Акции во странство, а намалувањето кај: Депозити. Денеска, за Пензиските друштва многу актуелно е прашањето: Колку од Питата на средствата на членот да се стават во Државни обврзници на РМ? На оваа тема имаме и мислење од Агенцијата, МАПАС, дека Друштвата треба да ја преиспитаат ризичноста на домашните државни хартии од вредност, во толкав износ и обем!? Колкав е ризикот? И колкав е идеалниот процент на алокација на средствата во оваа Група? Не е лесно да се одговори на ова прашање во денешниот реален свет. За илустрација, секаде во светот инвестирањето во обврзници во домицилната држава се зема како безризично. Нормален е тој т.н. HOME BIAS, или приклонетост, блага предрасуда кон домашното. И кога каматните стапки беа над 6%, без разлика што РМ како инструмент во светот на инвестирањето и ризиците не е дојдена до нивото на Инвестиционен Ранг, од BBB, одлуката не беше толку тешка. Дали сме безризични или не? До колкав опсег да одиме во процентуална изложеност на оваа група на инструменти е прашањето што ќе ни даде главоболки во следните неколку години! Мое мислење е дека во време кога каматните стапки на среднорочни Државни обврзници рапидно се приближуваат кон 4% Алокацијата е висока!, и дека треба да се спушти на ниво до 50% во следните години. Би го цитирал Џон Мајнард Кејнз: “Кога фактите се менуваат, го менувам мислењето”. Ние го менуваме мислењето. Задолжувањето на нашата држава веќе се движи кон прагот од 40% од БДП, кој е и некој природен параметар за црвено светло. Во исто време, очекуваме дека пазарите во странство ќе дозволат каматни стапки од над 5% на средни и долгорочни должнички инструменти и со тоа ќе се отвори простор за намалување на изложеноста кон оваа класа. Да потенцирам, ова прашање за мене е од најголема важност во периодот што доаѓа! И доста чувствително. Времето ќе покаже. I Има и втора одлука, или под-одлука а тоа е добро да се издебатира: Колку од средствата на пензиските фондови можат/треба да одат во странство? Чувствително е ова прашање, бидејќи доста е реално сценариото дека во 2018 година, на пример, половина од средствата, или половина милијарда евра, ќе бидат паркирани во странски хартии од вредност!? Не знаеме како ќе реагира НБРМ и МинФин на ова. Дали тогаш ќе имаме нова, уште поголема промена на можностите за носење на правилни одлуки за инвестирање? Трето, изложеност на Македонски акции и/или акции во странство. Македонската берза не е во нокдаун. Македонската берза е во Кома. Илустрација: График на движење на берзански индекси од светот. Цел свет оди надолу, но и нагоре. Ние, само надолу! Факт е дека домашните компании во просек имаат негативни резултати или немаат раст заклучно со 3 квартал во 2013 година. Но, моето мислење е дека Берзата не ја изразува, или не е предвесник на Економијата. Таа, за жал, работи по некои свои законитости. И крајно, не заработува на име и за сметка на нашите членови. Ликвидност мала, нонстоп проблеми, нема докапитализации, одговорност, итн... Дилемата што се исправува пред нас е: Дали Македонската берза само покажува кои се перспективите на македонскта економија, или Македонскта берза сама по себе не дозволува можност за реален принос со умерен ризик на денешните инвеститори? Примери: Макпетрол, Фершпед, Тетекс, Жито Вардар, ЗикПелагонија, Стопанска Битола, Скопски Пазар, итн.... Крајно, потребна е диверзификација во РМ: недвижнини и проекти во инфраструктурата.