Побуна на бродот Баунти II

Неодамна, според Заводот за статистика, беше објавено дека трговскиот дефицит во размената со странство во првите три квартали или за девет месеци во 2008 година во Република Македонија достигна над две милијарди долари (минатата година оваа цифра беше нешто над една милијарда долари за истиот период). Во овој период обемот на стоковната размена изнесува 8,5 милијарди долари (5,9 милијарди во 2007) или 43% раст во 2008, од што 5,4 милијарди се во вид на увоз (3,5 милијарди во 2007) или 54% раст во 2008, а 3,1 милијарди долари (2,4 милијарди во 2007) во вид на извезени производи, или 29% раст. Битно е да се забележи податокот за увозот кој покажува раст од фрапантни 54% во 2008. На пример, во 2007 година за истиот период од 9 месеци извозот бил тој со поголем раст во однос на увозот. Податокот за растот на извозот во 2007 во однос на периодот јануари-септември 2006 година е во износ од 40%, за разлика од увозот кој во 2007 расте за 30%. На кратко, абсолутната бројка за трговски дефицит е астрономска цифа, што е знак за влошување на нашите работи. Тргнувајќи од основната премиса за стремежот кон зголемување на квалитетот и стандардот на живеење, обстојувањето на трговскиот дефицит на македонската економија, од година за година, како негативен елемент е клучен за анализа. Во 2008 година, како во 2007, евидентно е дека извозот се зголемува, и тоа во традиционално носечките извозни гранки на Македонија, како што се железаријата, фероникелот, преработена нафта од Окта и текстилот. Сепак, иако секој раст е добродојден, македонската економија во овој период сеуште зависи во голема мерка од индустриите кои вработуваат ниско-квалификувана работна сила и во истовреме создаваат производи со ниска додадена вредност. За илустрација, во целиот извоз на нашата држава можеме да оцениме дека само заради зголемувањето на цената на основните метали и суровини на светските пазари, која е енормна во 2007 година и првиот дел од 2008, македонската економија заработува најголем дел од својот раст. А што станува кога цената ќе падне како на пример во втората половина на 2008 и со претпоставка за 2009? Дефинитивно ќе се намали трговскиот обем, но во ситуација на зголемен буџет, како што се објави неодамна, прашање е дали увозот ќе паѓа во толкава мерка како што би се очекувало во нормално сценарио. На некој начин македонската економија можеби е како еден натоварен брод кој се движи многу споро до крајната дестинација. Судбината на тој брод, сепак, треба да ја гледаме во неговата реконструкција и редизајн. Не сакаме нашиот брод да ја доживее судбината на руската подморница која неодамна остана без кислород. Можеби нашата судбина треба да ја поистоветиме со патешествието на посадата на малиот чамец под водство на Вилијам Блај, кои како резултат на побуната на бродот Баунти, морале да се соочат со неизвесноста на големиот предизвик и во невозможни услови да дојдат до успех. Точно е дека времето е пред нас и ќе покаже во која насока ќе се движат нашите извозни капацитети. Дополнително, денеска сме доста наивни ако сметаме дека ќе не спасат приватните трансфери на пари од печалбарите во странство кои достигнуваат износ од над една милијарда долари на годишно ниво, но не повеќе. Затоа, во интерес на целата нација и идните генерации е да се обединеме во однос на зголемувањето на продуктивноста на нашата економија, внесувањето на иновативност и имагинација, и преку привлекувањето на странски инвестиции. Во таа насока, треба да се поддржи напорот на сегашната Влада за привлекување на автомобилската индустрија од Европа да дојде и да инвестира во Македонија. Сега имаме историска шанса за правење на нешто суштинско за ‘нашиот брод’. Парите за промоција на Македонија како добра бизнис дестинација, сакале или не, се потрошени. И многу други пари на народот се потрошија во минатите години. Но, дали бренд компанија ќе дојде во Македонија, или не, е прашање чиј одговор е истотолку важен како и оној за опстанувањето на нашето уставно име. Само обединети во стратешките цели на развојот на бизнисот во Македонија, можеме да испловиме во помирни води.