Snowboard park vo centarot na Sofija

So cesen isklucok na Johnson Controls, stranskite investicii na brend Fortune 500 globalni amerikanski kompanii vo Makedonija ne se slucija vo 2007 godina. Poznatiot amerikanski biznis magazin Forcjun (Fortune) pravi godisna lista na najuspesni amerikanski i globalni kompanii. Istata bese iskoristena za najava na investiciskiot bum vo programata od 100 cekori. Sega za sega, Fortune ostanuva samo kako dalecen son za vladiniot investiciski „Drim Tim”. No, realnosta pokazuva deka sepak vo Makedonija e mnogu potocno da se ocekuva deka sosedite ke bidat nasite najgolemi investitori. So toa, stanuva jasno deka Makedonija e biznis provincija i deka dodeka nie lazno veruvavme deka vremeto ke gi izleci site problemi bez da rabotime na samite sebe si, nasite konkurenti rabotea so polna parea. Deneska, nemame megjunarodno priznato ime, nemame demarkirani granici, nemame produktiven drzaven aparat, nemame biznis aduti, i nemame novi Forcjun investicii. Edinstveno nesto sto imame i mozeme da go zamislime kako nasa konkurentna prednost e nasata gostoprimlivost. Od druga strana, Bugarija cekori so zabrzano tempo i pocnuva da ja zagrozuva Slovenija kako najperspektiven investitor kaj nas. Kako stampedo se pojavuvaat novite direktni investicii od Bugarija. Za ilustracija, pred desetina dena bugarskiot Evroins go kupi Makosped osiguruvanje so vrednuvanje na celata kompanija na nad 9 milioni evra. Interesno e sto Evroins e formiran vo bliskata 1996 godina od strana na grupacijata Eurohold. Ponatamu, vo bankarskiot sektor vlegoa dve novi banki, i toa Alfa finans holding koja kon krajot na 2007 godina ja kupi Internacionalna Privatna Banka, a sega preimenuvana vo Kapital banka, a Centralna kooperativna banka(CKB) ja kupi Sileks banka na krajot od januari ovaa godina. Se ceka odobrenie i za kupuvanje na Postenska banka od strana na CKB. Dopolintelno, Alfa finans holding kupi 51% od brokerskata kuka Evro broker, koja pak e involvirana vo kupuvanje na 5,3% od kapitalot na Makedonska Berza, minatata nedela, za okolu pola milion evra. Istotaka, vo sferata na tehnologijata, od neodamna vo Makedonija aktivno rabotat investicii koi se prosirena raka na kompanii od Bugarija, iako finansirani i od internacionalni pari, Kabeltel vo kabelskata, i Nekskom vo vajmaks telekomunikaciite. Ovoj trend samo ke se zabrzuva. Stranskite direktni investicii vo Makedonija doagjaat preku nasite sosedi i poranesni sojuzni republiki, a ne preku t.n. Forcjun kompanii. Moeto predviduvanje e deka tokmu bugarskite holdinzi ke bidat tie sto vo mnogu bliska idnina ke gi otkupat hotelskite biznisi na M6 i na Fersped vo Ohrid (Palas, Desaret, Metropol, Belvi i sl.). Otkade ovaa mok na Bugarskite holdinzi? Prvo, vo Bugarija vo poslednite 3 godini od 2004 do 2006 godina ima vlozuvanje od 12,5 milijardi dolari na stranski direktni investicii, za razlika od 600-te milioni dolari vo Makedonija za istiot period. Vtoro, Bugarskata ekonomija mnogu brzo se demokratizirase i razvivase posle krahot vo 1996-97 godina. Treto, i najvazno, domasnite kompanii vo Bugarija se finansiraat nagolemo preku Sofiskata berza. Za ilustracija, vo Makedonija se uste cekame na edno realno IPO ili javna ponuda na akcii na sirok spektar na investitori. Vo Bugarija, pak, vo 2007 godina imase desetina kompanii koi se dokapitaliziraa so stotici milioni evra. Edna od najuspesite od niv e majkata kompanija na Unibanka Skopje, Prva Investiciska Banka od Sofija. Toa e dokaz deka apetitot na domasnite kompanii vo Bugarija ne e vrzan za domasnata ekonomija. Naprotiv, biznis lugjeto sakaat da rizikuvaat vo ramki na nivniot eko-sistem i da se razvivaat vo novite i vozbudlivi pazari vo razvoj (Frontier Markets). Na primer, golem del od moite biznis kontakti vo Bugarija razmisluvaat i deluvaat vo Turcija i Romanija. So drugi zborovi, Makedonija e samo propatna stanica na prirodnata ekspanzija na tie biznisi. Od nasa gledna tocka, smetam deka podobro e da pocneme od pocetok. Pocetok e da si go iscistime dvorot. Sekoj sopstveniot, pa potoa zaednickiot. I da, od ovaa nedela realnost e noviot egzibionisticki snoubord park vo centarot na Sofija.

Tekstot e objaven vo Forum na 23/02/2008